Νόσος του Άλτσχαϊμερ

Νόσος του Άλτσχαϊμερ: τι πρέπει να γνωρίζουμε

"Κοριτσάκι μου που είμαι; Ποία είσαι εσύ;", "Εγώ είμαι μαμά, η κόρη σου. Ηρέμησε. Στο σπίτι σου είσαι." Η νόσος του Άλτσχαϊμερ (Alzheimer's Disease ή AD) είναι μια από τις πιο λυπητερές και μελαγχολικές ασθένειες που υπάρχουν. Άνθρωποι κατά τα άλλα υγιείς, γεμάτοι ζωή αναγκάζονται να εγκλωβίσουν την προσωπικότητα τους και πολλές φορές την ψυχή τους, μέσα σε λίγα χιλιοστά του εγκεφάλου τους μέχρι να έρθει η στιγμή που θα τα χάσουν και αυτά.
-Τι ακριβώς είναι η νόσος του Alzheimer;
Πρόκειται για μια εκφυλιστική νόσο του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος κατά την οποία εκφυλίζονται νευρώνες του εγκεφάλου με αποτέλεσμα να ατροφούν μεγάλες περιοχές. Με λίγα λόγια ο εγκέφαλος συρρικνώνεται. Η νόσος χαρακτηρίζεται από προοδευτική μορφή άνοιας που οδηγεί στην σταδιακή απώλεια των πνευματικών ικανοτήτων όπως η μνήμη, η κρίση, η λογική και η αφηρημένη σκέψη, και επιφέρει σημαντικές αλλαγές στην προσωπικότητα και την συμπεριφορά του ασθενούς.
-Που οφείλει το όνομά της η νόσος;
Παρόλο που η έννοια της άνοιας είναι γνωστή από την εποχή των Αρχαίων Ελλήνων και Ρωμαίων φιλοσόφων και γιατρών, το 1906 ο Γερμανός ψυχίατρος Dr. Alois Alzheimer γνωστοποίησε σε ένα επιστημονικό συνέδριο την περίπτωση της Auguste D. Η 51χρονη ασθενής είχε προβλήματα μνήμης, υποψίες ότι ο άνδρας της την απατούσε και πολλές δυσκολίες επικοινωνίας και συνεννόησης με τους άλλους. Τα συμπτώματα της χειροτέρευσαν πολύ γρήγορα, έμεινε κατάκοιτη και μέσα σε λίγα χρόνια πέθανε. Ο Dr. Alzheimer πήρε την άδεια από την οικογένεια της να κάνει την νεκροψία και ανακάλυψε πως ο εγκέφαλος της Auguste είχε μικρύνει σημαντικά. Ειδικά οι περιοχές που ευθύνονται για την μνήμη, την σκέψη και το  λόγο σχεδόν δεν υπήρχαν. Επίσης ανακάλυψε πολλά νεκρά εγκεφαλικά κύτταρα. Η ασθένεια αυτή ονομάστηκε νόσος του Alzheimer προς τιμήν του ψυχιάτρου που την έκανε γνωστή.
-Ποια είναι τα αίτια της νόσου;
Η ακριβής αιτιολογία της νόσου παραμένει άγνωστη μέχρι και σήμερα. Σε περίπου 5 με 10% των περιπτώσεων υπάρχει καθαρό οικογενειακό ιστορικό μεταξύ του ασθενή και συγγενών α' βαθμού που είχαν Alzheimer. Σε αυτές τις περιπτώσεις η νόσος ξεκινά συνήθως πριν τα 60. Σε κάποιες άλλες περιπτώσεις γενετικοί παράγοντες είναι υπεύθυνοι. Συγκεκριμένα έχουμε μεταλλάξεις γονιδίων που επηρεάζουν την σύσταση των χημικών πρωτεϊνών του εγκεφάλου.
-Κλινικά χαρακτηριστικά της νόσου / Στάδια
Η νόσος εμφανίζεται συνήθως μετά την ηλικία των 60 με 65. Είναι ενδεικτικό ότι για  κάθε 5 χρόνια που περνούν μετά την ηλικία των 65 η πιθανότητα να νοσήσει κάποιος διπλασιάζεται! Από την στιγμή που κάποιος έχει διαγνωσθεί με την νόσο, ο μέσος όρος ζωής που έχει απομείνει στον ασθενή είναι περίπου 7 χρόνια, με λιγότερο από το 3% των ασθενών παγκοσμίως να ζουν περισσότερο από 14 χρόνια.
Η πορεία της νόσου μπορεί να διαιρεθεί σε 3 στάδια κατά τα οποία διαφορετικές και προοδευτικές μορφές νοητικής και κινητικής δυσλειτουργίας συμβαίνουν.
1ο Στάδιο: Στους περισσότερους ασθενείς οι αυξανόμενες εξασθενήσεις στην μάθηση και στην μνήμη οδηγεί στην διάγνωση της νόσου, ενώ σε κάποιους από αυτούς οι γλωσσικές και κινητικές δυσκολίες είναι πιο εμφανείς. Σε αυτό το στάδιο οι μνημονικές δυσκολίες δεν αφορούν όλα τα είδη μνήμης. Δηλαδή οι παλιές αναμνήσεις που έχει ο ασθενής πριν νοσήσει καθώς και λειτουργίες που έχει μάθει να εκτελεί (να ντύνεται, να χρησιμοποιεί μαχαιροπίρουνα κ.α.) επηρεάζονται σε πολύ λιγότερο βαθμό απ' ότι οι λειτουργίες που απαιτούν την μάθηση νέων πραγμάτων ή την κατασκευή νέων αναμνήσεων, οι οποίες πλήττονται σε πολύ μεγάλο βαθμό. Από την άλλη, τα προβλήματα στην γλώσσα γίνονται εμφανή καθώς το λεξιλόγιο του ασθενούς και η λεκτική του ευφράδεια περιορίζονται κατά πολύ, οδηγώντας σε μια γενική μείωση της ικανότητας χρησιμοποίησης του προφορικού και γραπτού λόγου. Ο ασθενής μπορεί να παρουσιάσει αδεξιότητα στις κινήσεις του, αλλά είναι ακόμα ικανός για αυτονομία εκτός από την βοήθεια που ίσως χρειαστεί εκτελώντας πιο πολύπλοκες δραστηριότητες.
2ο Στάδιο: Ενώ στο πρώτο στάδιο της νόσου οι ασθενείς μπορούν να συντηρηθούν μόνοι τους, όσο η νόσος προχωρά μειώνεται η ικανότητα της αυτονομίας. Οι γλωσσικές δυσκολίες είναι ολοφάνερες. Ο ασθενής εμφανίζει αφασικές διαταραχές, επαναλαμβάνοντας πολλές φορές τις ίδιες λέξεις/ προτάσεις λόγω δυσκολίας να βρει διαφορετικές. Το διάβασμα και το γράψιμο σταδιακά ξεχνιούνται, ενώ ο συγχρονισμός των κινήσεων γίνονται με μεγάλη δυσκολία αναγκάζοντας τον ασθενή να δυσκολεύεται στις καθημερινές του δραστηριότητες. Όσο η νόσος προχωρά, τα προβλήματα στην μνήμη χειροτερεύουν με αποκορύφωμα ο ασθενής να μην αναγνωρίζει τα συγγενικά του πρόσωπα. Η μακροχρόνια μνήμη επηρεάζεται και αυτή. Ο ασθενής δεν έχει επίγνωση της κατάστασης του. Σε αυτό το στάδιο κάνουν την εμφάνιση τους νευροψυχιατρικές διαταραχές. Εκνευρισμός, θυμός, ξεσπάσματα με κλάμα και βία, επιθετικότητα, και στο 30% των περιπτώσεων παραισθήσεις και ψευδαισθήσεις. Αυτό το στάδιο είναι το πιο αγχωτικό για τους συγγενείς και αυτούς που φροντίζουν τον ασθενή.
3ο Στάδιο: Πρόκειται για το τελευταίο στάδιο της ασθένειας κατά το οποίο η ανθρώπινη συμπεριφορά συναντάται στην πιο αυτοματοποιημένη μορφή της. Η γλωσσική επικοινωνία περιορίζεται σε λίγες φράσεις ή και λέξεις πριν χαθεί ολοκληρωτικά. Παρόλα αυτά  οι ασθενείς μπορούν να επικοινωνήσουν με συναισθηματικά σήματα ακόμα και όταν ο προφορικός λόγος έχει χαθεί. Η επιθετικότητα συνεχίζει να υπάρχει αλλά η απάθεια και η εξάντληση είναι πιο κοινές και συχνές. Επέρχεται παύση της κινητικότητας των μυών, ανικανότητα τροφής με τελευταίο στάδιο ο ασθενής να είναι κατάκοιτος και ανήμπορος να κάνει οτιδήποτε. Ο θάνατος επέρχεται από λοιμώξεις που συνοδεύουν την κλινήρη κατάσταση, όπως πνευμονίες λόγω δυσκαταπωσίας, ουρολοιμώξεις και κατακλίσεις.
Το χρονικό διάστημα που παραμένει ο ασθενής σε κάθε στάδιο εξαρτάται από το ατομικό ιατρικό του ιστορικό και την ταχύτητα με την οποία καταστρέφονται οι νευρώνες του εγκεφάλου.
-Παράγοντες υψηλού κινδύνου
---Ηλικία
---Εγκεφαλικές κακώσεις μετά από χτύπημα
---Κακή καρδιαγγειακή υγεία (υπέρταση, υψηλή χοληστερόλη)
---Εγκεφαλικό
---Διαβήτης
---Κάπνισμα
---Γενετικοί παράγοντες - Οικογενειακό ιστορικό
---Σύνδρομο του Down
-Υπάρχει θεραπεία για την νόσο του Alzheimer;
Μέχρι σήμερα δεν υπάρχει θεραπεία για την νόσο του Alzheimer. Υπάρχουν αρκετές φαρμακευτικές αγωγές που ανακουφίζουν μερικώς τα συμπτώματα αλλά δυστυχώς δεν επιβραδύνουν την πορεία της νόσου. Επίσης, κατασταλτικά, αντικαταθλιπτικά και αγχολυτικά φάρμακα χορηγούνται ανάλογα με τις ανάγκες του ασθενούς.
-Πρόληψη της νόσου
Με την αιτιολογία της νόσου ακόμα άγνωστη δεν υπάρχει συγκεκριμένη μορφή πρόληψης. Επίσης, κανένας δεν μπορεί να παγώσει το χρόνο και να σταματήσει την διαδικασία της γήρανσης. Όμως πολλές μορφές άνοιας υποβοηθούνται από αγγειακές βλάβες του εγκεφάλου. Έτσι οι άνθρωποι με ή χωρίς οικογενειακό ιστορικό θα πρέπει να προσέχουν / υιοθετήσουν τα εξής:
---Να υπάρχει πνευματική διέγερση (να παίζουν σκάκι, να λύνουν σταυρόλεξα κ.α.)
---Να έχουν κοινωνικό περίγυρο και να συναναστρέφονται τακτικά με φίλους και γνωστούς
---Να γυμνάζονται τακτικά και συστηματικά
---Να εμπλουτίσουν το διαιτολόγιό τους με φρέσκα φρούτα και λαχανικά, ψάρια πλούσια σε Ω3 λιπαρά κατά το πρότυπο της Μεσογειακής διατροφής
---Να αποφεύγουν την υψηλή αρτηριακή πίεση, την υψηλή χοληστερόλη και την κακή φυσική κατάσταση
-Συμβουλές για τους συγγενείς ανθρώπων που νοσούν από Alzheimer
Με τον προσδόκιμο όρο ζωής σε ολόκληρο τον αναπτυγμένο κόσμο να μεγαλώνει, η νόσος του Alzheimer είναι μια από τις πιο δύσκολα αντιμετωπίσιμες χρόνιες ασθένειες που υπάρχουν. Οι συγγενείς των ασθενών καλούνται να δώσουν μια άνιση μάχη: στο τέλος θα δουν τον αγαπημένο τους άνθρωπο να πεθαίνει. Δοκιμάζεται η αντοχή και η υπομονή τους.
Ο ρόλος τους στην εξέλιξη της ασθένειας είναι σημαντικός καθώς η φροντίδα των ασθενών σε οικείους χώρους μπορεί να καθυστερήσει την εκδήλωση κάποιων συμπτωμάτων ή ακόμα και να εξαφανίσει την ανάγκη επαγγελματικής πολυέξοδης βοήθειας.
Πέρα από το οικονομικό θέμα που ταλανίζει πολλές οικογένειες, οι συγγενείς θα πρέπει να είναι προετοιμασμένοι για συναισθηματικά και ψυχολογικά κόστη.  Είναι επώδυνο να μην αναγνωρίζεις τον άνθρωπο σου και κάθε μέρα να τον βλέπεις να τυραννιέται με τα φαντάσματα του μυαλού του. Είναι εξαιρετικά κουραστικό να προσπαθείς να τον κάνεις να νιώσει καλύτερα και αυτό να μην είναι εφικτό.

• Η Εταιρεία
• Περιεχόμενα Site
• Ιδιωτική Πολιτική
• Επικοινωνία

Δείτε τα τελευταία θέματα στη κοινότητα myΡέθυμνο

Επικοινωνία με Rethimno.gr