Με επιτυχία ολοκληρώθηκαν οι εργασίες της πρώτης μέρας του συνεδρίου «Αυτοδιοίκηση Εκπαίδευση και Παιδεία» που διοργανώνει η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Ηρακλείου, σε συνεργασία με το Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Κρήτης, τη Δ.Ο.Ε. και την Ο.Λ.Μ.Ε. στη Βασιλική του Αγίου Μάρκου στο Ηράκλειο. Πλήθος κόσμου παρακολούθησε με ενδιαφέρον τις ομιλίες που πραγματοποίησαν εξέχουσες προσωπικότητας από το χώρο της αυτοδιοίκησης, της πολιτικής και της επιστήμης. Χαρακτηριστικό είναι ότι οι εγγραφές των συνέδρων ξεπέρασαν τις 450. Στο προεδρείο του συνεδρίου συμμετείχε και ο Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων, κ. Βασίλης Κουλαϊδής, εκπροσωπώντας την Υπουργό κ. Άννα Διαμαντοπούλου.
Κατά τη διάρκεια του συνεδρίου που φιλοδοξεί να προωθήσει την ιδέα της αποκέντρωσης και της συμμετοχής της αυτοδιοίκησης και των πολιτών στην παιδεία και την εκπαιδευτική διαδικασία έγιναν σημαντικές εισηγήσεις που αναμένεται να δώσουν γόνιμα αποτελέσματα. Ιδιαίτερα σημαντική ήταν η πρόταση που απεύθυνε η Νομάρχης Ηρακλείου κ. Βαγγελιώ Σχοιναράκη – Ηλιάκη στον κ. Κουλαϊδή για τη διαμόρφωση Ειδικού Προγράμματος Σχολικών Υποδομών κατά το πρότυπο του πακέτου των έργων για τους Ολυμπιακούς Αγώνες προκειμένου να λυθεί το στεγαστικό πρόβλημα της εκπαίδευσης στην Ελλάδα. Η Νομάρχης συμπεριέλαβε μάλιστα την πρόταση στο υπόμνημα που παρέδωσε προς το Υπουργείο.
Αναλυτικά, η κ. Σχοιναράκη στην ομιλία της ανέφερε:
«Φίλες και φίλοι
Τόνισα από την αρχή στο καλωσόρισμα ότι θεωρώ πολύ σημαντικό αυτό το συνέδριο. Ήταν ένα συνέδριο που πρότεινα στο συμβούλιο πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης που λειτουργεί στα πλαίσια του εθνικού συμβουλίου στο οποίο συμμετέχω εκπροσωπώντας την ΕΝΑΕ.
Σταθερή επιδίωξη της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Ηρακλείου είναι η διεύρυνση των ορίων των αυτοδιοικητικών θεσμών. Θέλουμε η τοπική αυτοδιοίκηση πρώτου και δεύτερου βαθμού να έχει πρωταγωνιστικό ρόλο στις τοπικές κοινωνίες, αφού είναι κοντά τους, αφουγκράζεται τα μηνύματα, τα προβλήματα και μπορεί να τα μετουσιώνει σε πολιτικές που δίνουν λύσεις και απαντήσεις στα προβλήματα. Και η παιδεία, η εκπαίδευση, η επαγγελματική κατάρτιση είναι βεβαίως ζητήματα μείζονος, ζωτικής, σημασίας για το παρόν και το μέλλον του τόπου και των πολιτών. Όχι μόνο των νέων αλλά και όλων των ηλικιών.
Σε αυτό το πλαίσιο, αλλά και σύμφωνα με τις δεσμεύσεις μας και την καθημερινή πρακτική μας για συνεχή και γόνιμη συνεργασία με όλους τους φορείς σε επίπεδο Κρήτης, ακαδημαϊκούς, ερευνητικούς, συνδικαλιστικούς, διοργανώνουμε αυτό το συνέδριο μαζί με το Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Κρήτης, τη ΔΟΕ και την ΟΛΜΕ. Θέλω να τους ευχαριστήσω από καρδιάς που είναι σήμερα εδώ και μετέχουν και δείχνουν έμπρακτα τη στήριξή τους σε αυτό το συνέδριο.
Ένα συνέδριο με συμμετοχή προσωπικοτήτων υψηλού κύρους από το χώρο της πολιτικής και της επιστήμης, και αρκετούς βεβαίως δημάρχους, όπως τον προεδρεύων του συνεδρίου σήμερα που είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Κρήτης αλλά και δήμαρχος στο δήμο Γουβών. Το συνέδριο φιλοδοξεί να προωθήσει την ιδέα της αποκέντρωσης και της συμμετοχής της αυτοδιοίκησης και των πολιτών στην παιδεία και την εκπαιδευτική διαδικασία.
Φίλες και φίλοι
Είναι γνωστό ότι η Ελλάδα έχει ένα από τα πιο συγκεντρωτικά εκπαιδευτικά συστήματα στον κόσμο και είναι γνωστές και οι επιδόσεις που έχει η χώρα μας στον τομέα της εκπαίδευσης. Στο μόνο που θα έλεγα ότι έχουμε θετικές επιδόσεις σε κάποιο βαθμό τελευταία είναι ίσως ο αριθμός των μαθητών ανά τμήμα.
Αντίθετα, χώρες με αποκεντρωμένα εκπαιδευτικά συστήματα, όπως βεβαίως η Φινλανδία, εμφανίζουν εξαιρετικές επιδόσεις τόσο στην εκπαίδευση όσο και στην οικονομική ανταγωνιστικότητα, αλλά και η Ολλανδία, η Αυστραλία και η Νέα Ζηλανδία, βρίσκονται στις πρώτες θέσεις.
Σε χώρες όπως στη Φινλανδία, τη Σουηδία και τη Δανία το τοπικό επίπεδο διαδραματίζει πρωταγωνιστικό ρόλο στην παροχή προσχολικής εκπαίδευσης στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση κι ακόμα μέχρι την ανώτατη εκπαίδευση.
Το τοπικό επίπεδο διακρίνεται ακόμη και για την παροχή υψηλής ποιότητας υπηρεσιών και δομών στο χώρο της παιδείας και του πολιτισμού -όπως είναι οι βιβλιοθήκες- του αθλητισμού και των αθλοπαιδιών των μαθητών, της ειδικής, δια βίου και εξ’ αποστάσεως εκπαίδευσης και κατάρτισης, της συμβουλευτικής και της ψυχολογικής στήριξης.
Έχουμε την τιμή να φιλοξενούμε προσκεκλημένους από ορισμένες τέτοιες χώρες, όπου υλοποιούνται αποκεντρωμένα εκπαιδευτικά συστήματα, οι οποίοι θα μιλήσουν στο συνέδριο και θα μας μεταφέρουν την εμπειρία τους. Απ’ όσο εγώ γνωρίζω, για παράδειγμα, η τοπική αυτοδιοίκηση στη Φινλανδία υπό την εποπτεία του υπουργείου παιδείας και του Εθνικού Συμβουλίου Παιδείας και σε συνεργασία με τους συλλόγους γονέων είναι υπεύθυνη για τα σχολεία, διενεργώντας πολιτικές που αναβαθμίζουν πραγματικά την εκπαιδευτική διαδικασία και την εκπαίδευση συνολικά.
Βεβαίως δεν πιστεύω ότι με τον τρόπο που λειτουργεί σήμερα η κεντρική διοίκηση και η τοπική αυτοδιοίκηση στη χώρα μας είναι δυνατόν το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα να προσεγγίσει το φινλανδικό, ούτε διατείνομαι ότι η αποκέντρωση και η περισσότερο επικεντρωμένη στις τοπικές ανάγκες και ιδιαιτερότητες εκπαίδευση μπορεί από μόνη της να οδηγήσει στην επιτυχία. Η ποιότητα ενός εκπαιδευτικού συστήματος εξαρτάται από ένα ευρύτερο πλέγμα δομών, πολιτικών και πρακτικών, οργάνωσης, κουλτούρας και παράδοσης.
Πρέπει όμως, αν μας ενδιαφέρει πραγματικά η παιδεία των Ελλήνων, των παιδιών μας, να αναρωτηθούμε γιατί είμαστε κακοί μαθητές, να κάνουμε μια ειλικρινή συζήτηση, χωρίς να σκεφτόμαστε πώς θα προστατέψουμε τα στενά ομαδικά συμφέροντα, να αξιολογούμε διαρκώς όλες τις παραμέτρους της εκπαιδευτικής διαδικασίας -διότι χωρίς αξιολόγηση δεν θα μπορέσουμε ποτέ να πάμε μπροστά-, να μάθουμε από την πρακτική και την εμπειρία άλλων λαών που εμφανίζονται να κατανοούν καλύτερα από μας ένα κείμενο που διαβάζουν και να είναι καλύτεροι από μας στα μαθηματικά και τις επιστήμες και να πάρουμε γενναίες αποφάσεις, αγνοώντας το όποιο ενδεχομένως πολιτικό κόστος, προς μια εκπαίδευση που θα καλλιεργεί τη δημιουργική, καινοτόμα, συμμετοχική γνώση.
Πιστεύω ότι δεν μπορεί παρά το όραμά μας για τη σχέση παιδείας και αυτοδιοίκησης να ξεφεύγει κατά πολύ από το σημερινό περιορισμένο πλαίσιο αρμοδιοτήτων, πόρων και ικανοτήτων της τοπικής αυτοδιοίκησης. Υποστηρίζω την ουσιαστική συνεργασία της τοπικής αυτοδιοίκησης και όλων των εμπλεκόμενων φορέων -εκπαιδευτικοί, σύλλογοι γονέων, μαθητικές κοινότητες- στις εκπαιδευτικές διαδικασίες.
Η πρόταση-δέσμευση της σημερινής κυβέρνησης για αντικατάσταση του ασφυκτικού αναλυτικού προγράμματος με ένα εθνικό πλαίσιο προγράμματος που θα ανοίγει τα περιθώρια για δημιουργία και πρωτοβουλίες σε κάθε σχολείο είναι στη σωστή κατεύθυνση.
Εθνικοί στόχοι μάθησης σε κάθε βαθμίδα, αλλά και δυνατότητα προσαρμογής του σχολείου σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, στις ιδιαίτερες ανάγκες του κάθε τόπου, της τοπικής ιστορίας, οικονομίας, παράδοσης και κουλτούρας.
Και είναι επίσης στη σωστή κατεύθυνση η πρόταση για ένα ανοιχτό σχολείο σε συνεργασία με τους γονείς και την τοπική κοινωνία. Για μια δυναμική εκπαιδευτική μονάδα, με ευελιξία, λόγο και ευθύνη στη διαχείριση πόρων και την οργάνωση της μάθησης. Για ένα σχολείο ανοιχτό που λειτουργεί ως τοπική κοινότητα, με ιδιαίτερη ταυτότητα, που δίνει ρόλο και συμμετοχή στους γονείς, τους τοπικούς και περιφερειακούς φορείς.
Φίλες και φίλοι
Υποστηρίζουμε με θέρμη τη δέσμευση της κυβέρνησης για τη νέα αρχιτεκτονική δομή της αυτοδιοίκησης στην κατεύθυνση της ενίσχυσης και αναβάθμισης της τοπικής και της θεσμοθέτησης της αιρετής περιφερειακής αυτοδιοίκησης. Ειλικρινά πιστεύω ότι το μέλλον του τόπου κρίνεται ουσιαστικά από την πορεία της διοικητικής αλλά και της εκπαιδευτικής νέας αρχιτεκτονικής δομής. Οι δύο αυτές μεταρρυθμίσεις σχετίζονται και πρέπει πραγματικά να συσχετιστούν, να δημιουργήσουν συνέργειες στα πεδία που εφάπτονται.
Πιστεύω πως το εκπαιδευτικό μας σύστημα πρέπει να γίνει πιο ευέλικτο, πιο αποκεντρωμένο, πιο ευαίσθητο στις τοπικές ανάγκες και ιδιαιτερότητες και να είναι δυναμικό για να μπορεί να αναπροσαρμόζεται στις νέες συνθήκες. Και πιστεύω ότι η τοπική και περιφερειακή αυτοδιοίκηση, δηλαδή οι εκπρόσωποι των τοπικών κοινωνιών, οφείλουν να διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στους θεσμούς, τις διαδικασίες και τα περιεχόμενα όχι μόνο της άτυπης εκπαίδευσης, όπως είναι η λαϊκή επιμόρφωση, αλλά και της τυπικής εκπαίδευσης.
Εν αναμονή της μεταρρύθμισης λοιπόν, επιτρέψτε μου να πω δυο λόγια για τη σημερινή, γκρίζα πραγματικότητα και τις προσπάθειες που καταβάλουμε καθημερινά για να την αλλάξουμε. Όπως γνωρίζετε η νομαρχιακή αυτοδιοίκηση αλλά και η αυτοδιοίκηση πρώτου βαθμού έχει αρμοδιότητες ουσιαστικά μόνο για τη σχολική στέγη: το να χτίσει σχολεία η νομαρχιακή αυτοδιοίκηση και το να συντηρήσει σχολεία η αυτοδιοίκηση πρώτου βαθμού. Τα προβλήματα τα γνωρίζουμε τα έχουμε καταγράψει, διεκδικούμε λύσεις και απαντήσεις, αλλά όταν δεν υπάρχει μια διαφορετική προσέγγιση σε ό,τι αφορά τις αρμοδιότητες, τις ευθύνες και τις πολιτικές που πρέπει να υλοποιούνται και τη σχέση που πρέπει να είναι διαμορφωμένη ανάμεσα στην κεντρική κυβέρνηση και την αυτοδιοίκηση είναι κατανοητό ότι οι δήμαρχοι και οι νομάρχες γίνονται επαίτες, προκειμένου να δώσουν λύση στα προβλήματα.
Το θέμα της σχολικής στέγης είναι για μένα κορυφαίο και πρέπει να αντιμετωπιστεί πρωταρχικά για να μπορεί η εκπαιδευτική διαδικασία να εξελίσσεται σε σύγχρονες και άρτια εξοπλισμένες σχολικές μονάδες. Δεν είναι μόνο οι Ολυμπιακοί Αγώνες για τους οποίους χρειάζεται να δημιουργούνται ειδικά προγράμματα και με γρήγορες διαδικασίες για την ολοκλήρωση έργων. Θεωρώ κ. Γενικέ Γραμματέα του Υπουργείου Παιδείας, και αυτό εμπεριέχεται στο υπόμνημά μου στο Υπουργείο Παιδείας προς την Υπουργό κι εσάς, ότι θα πρέπει να εξετάσετε τη διαμόρφωση και υλοποίηση ενός Ειδικού Προγράμματος Σχολικών Υποδομών (Ε.Π.Σ.Υ.) κατά το πρότυπο του προγράμματος των Ολυμπιακών έργων και με τον ΟΣΚ να έχει πρωταρχικό ρόλο στη διαμόρφωση ολοκληρωμένων μελετών, ούτως ώστε να δημιουργούνται «έξυπνα» σχολεία για να μπορούμε εμείς οι αυτοδιοικήσεις να υλοποιούμε αυτά τα έργα γρήγορα, προκειμένου να λυθεί το στεγαστικό πρόβλημα της εκπαίδευσης στην Ελλάδα. Δικαιούται και η Παιδεία να έχει το δικό της πακέτο για υποδομές, ακόμα κι αν αυτό προέρχεται από δανεισμό.
Όσον αφορά στην κοινωνική διάσταση της σχολικής αρχιτεκτονικής, η νομαρχία μας έχει ως στόχο την κατασκευή Σύγχρονων Σχολικών Κέντρων – Διδακτηρίων Πολλαπλών Χρήσεων, τα οποία, πέρα από την πολύπλευρη κάλυψη των εκπαιδευτικών αναγκών των μαθητών της περιοχής, θέλουμε να διατίθενται και για την κάλυψη των αναγκών των τοπικών κοινωνιών.
Τα σχολικά αυτά κέντρα, μαζί με όλα τα υπάρχοντα σχολεία που διαθέτουν κάποιες στοιχειώδεις υποδομές, θέλουμε να αποτελούν –και φροντίζουμε γι’ αυτό- τοπικά πολυδύναμα κέντρα γνώσης, να είναι εφοδιασμένα με εργαστήρια, νέες τεχνολογίες, βιβλιοθήκες, χώρους πολιτισμού, αθλητικές υποδομές και χώρους αναψυχής, και πρέπει να προσφέρονται για την κάλυψη των αναγκών της τοπικής κοινωνίας τόσο για τη δια βίου εκπαίδευση και τη λαϊκή επιμόρφωση, όσο και για άλλες δράσεις πολιτισμού όπως μουσική, θέατρο, αθλητισμός.
Εμείς στη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Ηρακλείου έχουμε καταρτίσει και υλοποιούμε πενταετές πρόγραμμα για τη σχολική στέγη, και ρίχνουμε όλο μας το βάρος στην κατασκευή υπερσύγχρονων, καλαίσθητων και πολυλειτουργικών σχολικών συγκροτημάτων, και υλοποιούμε, ταυτόχρονα, πρόγραμμα για τη σωστή διαμόρφωση των σχολικών αυλών των παλιότερων σχολείων. Δυστυχώς εκείνο που διαπίστωνα και ως εκπαιδευτικός αλλά και ως Νομάρχης είναι ότι διαμορφώνονται μελέτες για να χτιστεί ένα σχολείο με τέσσερις τοίχους για τις αίθουσες, το γραφείο των εκπαιδευτικών, καμιά φορά και κανένα εργαστήριο, και από εκεί και μετά όλα τα υπόλοιπα θεωρούνται πολυτέλειες, ενώ είναι βασικά στοιχεία για να μπορεί πραγματικά η εκπαιδευτική διαδικασία να αναπτύσσεται με τον καλύτερο τρόπο.
Φίλες και φίλοι
Η σχέση τοπικής αυτοδιοίκησης και ανοιχτής εκπαίδευσης μπορεί να λάβει πολλές δημιουργικές μορφές και διαστάσεις. Η ένταξη μαθημάτων τοπικής ιστορίας και πολιτισμού στο σχολικό πρόγραμμα είναι μια σημαντική διάσταση, αλλά αυτό είναι ένα θέμα που πρέπει κυρίως να απασχολήσει το υπουργείο παιδείας.
Από την άλλη μεριά, μια άλλη διάσταση που μπορεί άμεσα να τύχει επεξεργασίας και να ενεργοποιηθεί από τους ίδιους τους αυτοδιοικητικούς φορείς, έχει να κάνει με την ανάδειξη, ευαισθητοποίηση και διάδοση στη νέα γενιά των υγιεινών διατροφικών προτύπων.
Η τοπική αυτοδιοίκηση λοιπόν μπορεί και οφείλει να δράσει ώστε κατ’ αρχήν τα κυλικεία όλων των σχολείων μας να γεμίσουν με τα παραδοσιακά αγροτικά μας προϊόντα υψηλής ποιότητας. Εμείς στη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση επειδή είπαμε από την αρχή να διευρύνουμε τις αρμοδιότητές μας, ανεξάρτητα από το αν αυτές αναφέρονται στον κώδικα ή όχι, έχουμε φροντίσει να υλοποιούμε κι άλλες πολιτικές. Π. χ. παραλάβαμε προχθές, μετά την επιτυχημένη παρουσία στη Νομαρχία Ηρακλείου της Κινητής Μονάδας Μαστογραφίας που ήδη λειτουργούμε, μια Κινητή Μονάδα Οδοντιατρικού ελέγχου. Μια κινητή μονάδα που αφορά στη στοματική υγεία και που θα γυρνάει όλα τα σχολεία, τις σχολικές μονάδες, θα συνεργάζεται με την εκπαιδευτική κοινότητα για να δώσουμε στους μαθητές τη δυνατότητα να αγαπούν ακόμα περισσότερο τον εαυτό τους.
Πολλές άλλες σημαντικές και ενδιαφέρουσες δράσεις συνεργασίας σχολείων και τοπικής αυτοδιοίκησης μπορούν ακόμα να αναπτυχθούν μέσα στο χώρο του σχολείου, αλλά και έξω από αυτόν που αφορούν στην περιβαλλοντική εκπαίδευση, την καταναλωτική συνείδηση, την επιμόρφωση γονιών, την εκμάθηση ελληνικών στους μετανάστες, αλλά και τη διδασκαλία της μητρικής γλώσσας των παιδιών των μεταναστών, την αγωγή στα μέσα επικοινωνίας, την ίδια την αγωγή του πολίτη.
Αυτό που θέλω να τονίσω είναι ότι ακόμα και με το υφιστάμενο καθεστώς υπάρχει αρκετός χώρος όπου η τοπική αυτοδιοίκηση μπορεί να δραστηριοποιηθεί ώστε να αναπτυχθεί μια θετική, δυναμική και δημιουργική σχέση εκπαίδευσης και τοπικής αυτοδιοίκησης, με πολλά οφέλη για την εκπαιδευτική και την τοπική κοινότητα.
Επαναλαμβάνω πάντως ότι το μεγάλο στοίχημα για το διοικητικό, αυτοδιοικητικό, αλλά και εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας μας είναι η ταυτόχρονη επιτυχής έκβαση της διοικητικής και εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης. Θέλουμε έναν νέο αυτοδιοικητικό χάρτη με ισχυρή τοπική και περιφερειακή αυτοδιοίκηση που θα ενδυναμώνει τον πολίτη, το τοπικό και περιφερειακό επίπεδο και θα εδραιώνει τη συμμετοχική δημοκρατία.
Και ταυτόχρονα θέλουμε ένα νέο, πιο ευέλικτο και αποκεντρωμένο εκπαιδευτικό σύστημα που θα προάγει τη γνώση, τη δημιουργικότητα, τη συμμετοχή, την καινοτομία και θα εξαλείψει κάθε τι το αναχρονιστικό, αντιπαιδαγωγικό και αυθαίρετα συγκεντρωτικό που καταπνίγει την πρωτοβουλία, την αυτενέργεια και τη φαντασία.
Ας μου επιτραπεί να εκφράσω την αισιοδοξία μου και τη θέληση και επιμονή μας η νέα ηγεσία της χώρας και η νέα ηγεσία του υπουργείου παιδείας, να λειτουργήσουν προς αυτήν την κατεύθυνση, και εφόσον εμπιστευθούν τους εκπαιδευτικούς, που αποτελούν την καρδιά, την ψυχή του εκπαιδευτικού συστήματος, αλλά ταυτόχρονα τους αυτοδιοικητικούς, που είναι πολύ κοντά στους πολίτες, γνωρίζουν τα προβλήματά τους, είναι δίπλα τους και μπορούν να συνεργαστούν με την κοινωνία και με την πολιτική ηγεσία, να είναι σίγουροι ότι θα το καταφέρουν.
Σας ευχαριστώ».
Δείτε άλλα άρθρα του αποστολέα | |
Εκτύπωση σελίδας | |
Αποστολή σε φίλο |
Σχολιάστε: