Πολιτισμός

Μοναστήρι Αρκάδι

Μονή Αρκαδίου

Η Μονή Αρκαδίου είναι ένας από τους σημαντικότερους ιστορικούς τόπους της Κρήτης και της σύγχρονης Ελλάδος

Ο έντονος πατριωτισμός, η ψυχική δύναμη, η αποφασιστικότητα και η αγωνιστικότητα που από αρχαιοτάτων χρόνων, χαρακτήριζε τους Κρητες πολεμιστές, αντικατοπτρίζεται απόλυτα, στις 8 Νοεμβρίου του 1866.

Τότε, που ένας Δαυίδ δεν μπόρεσε να νικήσει τον Γολιάθ, τότε που χωρίς καμία ελπίδα, οι υπερασπιστές της Μονής Αρκαδίου- στο Νομό Ρεθύμνης- εναντίον υπέρτερων Τουρκικών Δυνάμεων που πολιορκούσαν την ιστορική Μονή, ανατίναξαν την πυριτιδαποθήκη, επιλέγοντας να πεθάνουν από το να παραδώσουν τα όπλα στον κατακτητή Τούρκο!

Η Μονή Αρκαδίου βρίσκεται στις βορειοδυτικές υπώρειες του Ψηλορείτη, σε υψόμετρο σχεδόν 500 μέτρων και σε απόσταση περίπου 23 χιλιομέτρων από την πόλη του Ρεθύμνου. Για να φθάσει κανείς ως εκεί μπορεί ν΄ ακολουθήσει διάφορες διαδρομές, καθεμιά από τις οποίες παρουσιάζει ξεχωριστό φυσιολατρικό και ιστορικό ενδιαφέρον.

Η ημερομηνία ίδρυσης της μονής δεν είναι ακριβής. Από μια επιγραφή που υπάρχει στο καμπαναριό μπορούμε να θεωρήσουμε ότι χτίστηκε τον 16ο αιώνα, άλλες πληροφορίες λένε ότι ιδρύθηκε από τον μοναχό Αρκάδιο την Β' Βυζαντινή περίοδο (961 - 1204).Τον 16ο αιώνα πάντως η μονή είχε εδραιωθεί ως ένα σημαντικό πολιτιστικό κέντρο της Κρήτης και ένα από τα πιό αξιόλογα εκπαιδευτικά κέντρα του νησιού.

Όταν η Κρήτη τελικά υπέκυψε στην κυριαρχία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, το 1669, το Αρκάδι εξελίχθηκε σε κέντρο επαναστατικής δραστηριότητας, σε όλες τις απόπειρες των Κρητικών να αποτινάξουν τον ζυγό. Παρά τις συχνές επιδρομές που υφίστατο από τις Τουρκικές αρχές, το Αρκάδι πάντα κατάφερνε να ανανήπτει και να ευημερεί.

Το 1866 η Κρήτη εξεγέρθηκε εναντίον της Οθωμανικής κατοχής. Το Νοέμβριο περίπου 600 πολεμιστές και 300 γυναικόπαιδα, κυνηγημένα από τον Τουρκικό στρατό κατέφυγαν στη μονή για να προστατευθούν.

Στις 7 Νοεμβρίου 15.000 τούρκοι στρατιώτες με 30 κανόνια είχαν περικυκλώσει το Αρκάδι. Την πρώτη μέρα οι Έλληνες άντεξαν στον άνισο αυτό αγώνα όμως ο ηγούμενος γνωρίζοντας την δύσκολη θέση που βρισκόταν έστειλε το βράδυ δύο άντρες για βοήθεια. Οι άντρες κατάφεραν μέσα στο βαθύ σκοτάδι να περάσουν τις Τούρκικες γραμμές χωρίς όμως να βρούν βοήθεια. Την επόμενη μέρα οι Τούρκοι με τα κανόνια τους κατάστρεψαν την κεντρική πύλη και ορμήσανε μέσα στη μονή. Η μάχη ήταν τρομερή. Ο ηγούμενος συγκέντρωσε τα γυναικόπαιδα στην πυριτιδαποθήκη. Στην μάχη ο ηγούμενος σκοτώθηκε μαζί με πολλούς πολεμιστές.

Ύστερα από μια μέρα μάχης, όταν κατάλαβαν ότι δεν θα αντέξουν περισσότερο, αποφάσισαν να βάλουν φωτιά στο μπαρούτι και να πεθάνουν παρά να παραδοθούν. Το έργο ανέλαβαν ο μοναχός Γαβριήλ και ο οπλαρχηγός Γιαμπουδάκης. Η μονή ανατινάχθηκε και οι υπερασπιστές της πέρασαν στην ιστορία.

Το ολοκαύτωμα του Αρκαδίου προκάλεσε διεθνή συγκίνηση και ενέπνευσε τον Ιταλό επαναστάτη Γαριβάλδη ο οποίος, ύστερα από μερικά χρόνια, ηγήθηκε της επανάστασης και της ένωσης της Ιταλίας.

Η μονή είναι χτισμένη σαν φρούριο με δύο κύριες εισόδους, πυριτιδαποθήκη ξενώνες, τραπεζαρία και κελάρια. Η πύλη ξαναχτίστηκε το 1870 μετά την καταστροφή της από τους Τούρκους το 1866. Το οστεοφυλάκιο που υπάρχει απέναντι από την πύλη ήταν πριν το 1910 ανεμόμυλος. Το όλο κτίσμα είναι σε ρυθμό αναγεννησιακό με θολωτά κελιά και γοτθικά παράθυρα. Η εκκλησία είναι δίκλυτη βασιλική, αφιερωμένη στον ¶γιο Κωνσταντίνο και στη Μεταμόρφωση του Σωτήρα. Εδώ ήκμασε τον 18ο αιώνα η χρυσοκεντιτική και υπήρχε εργαστήριο κεντητικής αμφίων.

Από την μονή υπάρχει μια υπέροχη θέα προς την θάλασσα και την χαράδρα που είναι γεμάτη βλάστηση.Το Ιερό λάβαρο της επανάστασης καθώς και άλλα κειμήλια της μονής, όπως εκκλησιαστικά σκεύη, χρυσοκέντητα άμφια και όπλα φυλάσσονται στο μουσείο του μοναστηριού.

επιστροφή