Ως γνωστόν, από 1^ης Ιανουαρίου ε.ε. άρχισε να παράγει τα αποτελέσματά του το νέο πλαίσιο του ν. 3852/2010 «Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης − Πρόγραμμα Καλλικράτης», το οποίο επέφερε πρωτόγνωρες μεταβολές στους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

Η σημαντικότερη αλλαγή που έφερε ο νέος νόμος, ήταν η κατάργηση των νομαρχιακών αυτοδιοικήσεων, που κατέστησε αναγκαία την μεταφορά των αρμοδιοτήτων τους είτε στους διευρυμένους Δήμους, είτε στις αιρετές Περιφέρειες. Εκτός αυτού όμως, υπάρχουν επίσης αρμοδιότητες και όργανα, που εισάγονται για πρώτη φορά με τον Καλλικράτη.

Βάσει των παραπάνω δεδομένων, οι σημαντικότερες μεταβολές που αφορούν στο εμπόριο είναι συνοπτικά οι εξής:

Ίδρυση και Λειτουργία Καταστημάτων

• Παραμένει στους Δήμους η άδεια ίδρυσης καταστημάτων σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία. Η διαδικασία μεταβάλλεται: πριν την εισαγωγή του θέματος στο Δημοτικό Συμβούλιο για τελική έγκριση, πρέπει πρώτα να εξασφαλιστεί η προέγκριση της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής (νέο σώμα) και κατόπιν η έγκριση του Συμβουλίου Δημοτικής Κοινότητας (νέο σώμα). Ως γνωστόν, άδεια ίδρυσης και λειτουργίας προβλέπεται κυρίως για τα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος.
• Εισάγεται μία σημαντική διάταξη, η οποία μπορεί να αποτελέσει λύση για την αναστολή της λειτουργίας των παράνομων κινέζικων καταστημάτων: Σύμφωνα με το νόμο, η Επιτροπή Ποιότητας Ζωής είναι αποκλειστικά αρμόδια για την ανάκληση της λειτουργίας καταστήματος. Δυνητικά, η Επιτροπή αποτελεί όργανο στο οποίο μπορούν να προσφύγουν οι Εμπορικοί Σύλλογοι για το παραπάνω θέμα.
• Η αποφασιστική αρμοδιότητα χορήγησης αδειών, ανανέωσης, ανάκλησης και μεταβίβασης λειτουργίας καταστημάτων λιανικής πώλησης κτηνιατρικών και αγροτικών φαρμακευτικών προϊόντων περνάει στο Δημοτικό Συμβούλιο.
• Η αποφασιστική αρμοδιότητα χορήγησης αδειών λειτουργίας καταστημάτων διατήρησης, εμπορίας και διακίνησης ζώων περνάει στο Δημοτικό Συμβούλιο.
• Η χορήγηση αδειών ίδρυσης, εγκατάστασης και λειτουργίας αρτοποιείων περνάει στο Περιφερειακό Συμβούλιο.
• Η αρμοδιότητα για την ίδρυση, λειτουργία και εποπτεία των πρατηρίων καυσίμων περνάει στο Περιφερειακό Συμβούλιο.

Ωράριο

Σύμφωνα με τις διατάξεις του Καλλικράτη:

• Στο Δημοτικό Συμβούλιο περνάει ο καθορισμός των χρονικών ορίων λειτουργίας καταστημάτων και επιχειρήσεων.
• Στο Περιφερειακό Συμβούλιο περνάει η παράταση του πλαισίου λειτουργίας των καταστημάτων.
• Στο Περιφερειακό Συμβούλιο περνάει η εξαίρεση επιχειρήσεων, εκμεταλλεύσεων ή εργασιών από τις διατάξεις περί ανάπαυσης κατά την Κυριακή και τις ημέρες αργίας.

Ο νόμος είναι κακογραμμένος και δημιουργεί ασάφειες, καθώς οι παραπάνω διατάξεις αλληλοσυγκρούονται ξεκάθαρα. Για το θέμα της Κυριακής, η μόνη αναφορά που γίνεται είναι ως προς το Περιφερειακό Συμβούλιο. Ωστόσο, η διατύπωση της συγκεκριμένης αρμοδιότητας δείχνει «εργασιακό» και όχι «εμπορικό» προσανατολισμό. Επιπλέον, με δεδομένο ότι ο Δήμος δεν αποφασίζει την παράταση του ωραρίου μετά τις 21.00 (ακόμη και για τις επιχειρήσεις του Δήμου), δεν είναι δυνατόν να αποκοπεί και από την λειτουργία των καταστημάτων του την Κυριακή, αλλιώς η προβλεπόμενη από το νόμο αρμοδιότητά του για καθορισμό της χρονικής λειτουργίας των καταστημάτων δεν θα είχε κανένα νόημα. Με βάση τα παραπάνω, η πιο πιθανή ερμηνεία είναι η εξής:

• Το Δημοτικό Συμβούλιο εισηγείται και το Περιφερειακό Συμβούλιο αποφασίζει οποιαδήποτε παρέκταση του καθημερινού ωραρίου (δηλαδή μετά τις 21.00).
• Για την Κυριακή, την εξαίρεση σε τοπικό (δημοτικό) επίπεδο καθορίζει ο Δήμαρχος με βάση τις αρμοδιότητες του Νομάρχη, όπως προκύπτουν από το ν. 2224/1994 (ανακήρυξη τουριστικών περιοχών, σύμφωνη γνώμη εργοδοτών και εργαζομένων). Αν δεν συμφωνούν οι εργοδότες και οι εργαζόμενοι, η τελική απόφαση ανήκει στο Περιφερειακό Συμβούλιο.
• Δεν είναι ξεκάθαρο ποιος αναλαμβάνει την αρμοδιότητα του Νομάρχη για καθορισμό πρόσθετων ημερών αργίας. Το πιο πιθανό είναι ότι η αρμοδιότητα αυτή καταργείται.

Ωστόσο, σε κάθε περίπτωση, η οριστική ερμηνεία του πραγματικού περιεχομένου των σχετικών διατάξεων, ανήκει στα δικαστήρια, που θα κρίνουν υποθέσεις αμφισβήτησης ωραρίου.

Υπερκαταστήματα

• Η αρμοδιότητες των νομαρχιακών συμβουλίων ασκούνται πλέον από τα Δημοτικά Συμβούλια.

Χρήσεις γης

• Αποφασίζει το Δημοτικό Συμβούλιο.
• Στο Δημοτικό Συμβούλιο εισηγείται η Επιτροπή Ποιότητας Ζωής.

Λαϊκές Αγορές

• Για την ίδρυση, μετακίνηση, διάλυση και γενικότερη λειτουργία, καθώς και για τις άδειες αποφασίζει το Δημοτικό Συμβούλιο.
• Για την τοποθέτηση των πωλητών στις λαϊκές αγορές αποφασίζει το Περιφερειακό Συμβούλιο.
• Στο Δημοτικό Συμβούλιο εισηγείται η Επιτροπή Ποιότητας Ζωής.
• Για την διαμόρφωση της εισήγησης λαμβάνονται υπόψη οι γνώμες του Συμβουλίου της Τοπικής Κοινότητας και του Συμβουλίου της Δημοτικής Κοινότητας, που αποστέλλονται στην Επιτροπή Ποιότητας Ζωής.
• Εισάγεται μία νέα δυνατότητα του Δημοτικού Συμβουλίου να συγκροτεί Επιτροπές για τον έλεγχο των Λαϊκών Αγορών. Σύμφωνα με το γράμμα του νόμου, δεν περιορίζεται η σύνθεσή τους, οπότε μπορεί να συμμετέχουν σε αυτές και εκπρόσωποι των τοπικών Εμπορικών Συλλόγων.
• Οι Επιτροπές των φορέων του ν. 2323/1995 συγκροτούνται πλέον με απόφαση του Δήμαρχου.

Πλανόδιο και Στάσιμο Εμπόριο, Εμποροπανηγύρεις, Χριστουγεννιάτικες αγορές

• Αποφασίζει το Δημοτικό Συμβούλιο.
• Στο Δημοτικό Συμβούλιο εισηγείται η Επιτροπή Ποιότητας Ζωής.
• Για την διαμόρφωση της εισήγησης λαμβάνονται υπόψη οι γνώμες του Συμβουλίου της Τοπικής Κοινότητας και του Συμβουλίου της Δημοτικής Κοινότητας, που αποστέλλονται στην Επιτροπή Ποιότητας Ζωής.
• Οι Επιτροπές των φορέων του ν. 2323/1995 συγκροτούνται πλέον με απόφαση του Δήμαρχου.

Κυριακάτικες Αγορές

• Η δημιουργία Κυριακάτικης αγοράς και η έκδοση των αδειών περνάει πλέον στο Δημοτικό Συμβούλιο.

Περίπτερα

• Η αρμοδιότητα έκδοσης των αδειών περνάει στο Δημοτικό Συμβούλιο.

Εκθέσεις

• Το Δημοτικό Συμβούλιο είναι πλέον αρμόδιο για την αδειοδότηση, την λειτουργία και την εποπτεία των εκθέσεων. Το ίδιο αποφασίζει επίσης για την χορήγηση άδειας και λειτουργίας έκθεσης βιβλίου.
• Το Δημοτικό Συμβούλιο πιστοποιεί επίσης την καταλληλότητα των γενικών εκθεσιακών χώρων.

Δημιουργία Δημοτικής Επιτροπής Διαβούλευσης

Δημιουργία Περιφερειακής Επιτροπής Διαβούλευσης

• Σε κάθε Περιφέρεια προβλέπεται η δημιουργία Περιφερειακής Επιτροπής Διαβούλευσης, στην οποία προβλέπεται η συμμετοχή των οργανώσεων εργοδοτών και εργαζομένων. Στην Επιτροπή, που γνωμοδοτεί για γενικότερα θέματα της Περιφέρειας, μπορούν να συμμετέχουν οι Ομοσπονδίες μας.

ΜΜΕ

Στις αρμοδιότητες της Περιφέρειας περνούν:

• Η διατύπωση προτάσεων πολιτικής και μέτρων για την ανάπτυξη των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων προς το Υπουργείο Ανταγωνιστικότητας και Περιφερειακής Ανάπτυξης.
• Η πληροφόρηση και υποβοήθηση των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων σε κλαδικό ή άλλο επίπεδο, με σκοπό την ανάπτυξη της επιχειρηματικής ικανότητας και ανταγωνιστικότητάς τους.

Εργασιακά Θέματα

Στις αρμοδιότητες της Περιφέρειας περνούν:

• Η συμμετοχή και η υλοποίηση σε προγράμματα προώθησης της απασχόλησης και καταπολέμησης της ανεργίας.
• Η έγκριση ή απόρριψη των ομαδικών απολύσεων.
• Η επιβολή προστίμων στους εργοδότες.
• Η συγκρότηση συμβουλίων και επιτροπών αρμοδιότητας Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης (όπως οι Τοπικές Διοικητικές Επιτροπές ΙΚΑ και ΟΑΕΕ).

Εταιρείες

• Η άσκηση αρμοδιοτήτων σχετικά με την ίδρυση, λειτουργία, λύση και εποπτεία των Ανωνύμων Εταιρειών περνάει στην Περιφέρεια.

Εκπτώσεις - Προσφορές

• Η διενέργεια ελέγχων και η επιβολή προστίμων για ανακριβείς ή παραπλανητικές εκπτώσεις ή προσφορές και η συγκρότηση της Επιτροπής Επιβολής προστίμων περνούν στην Περιφέρεια.

Εμπορευματικά Κέντρα

• Πριν την ίδρυση εμπορευματικού κέντρου, απαιτείται η παροχή γνώμης της αρμόδιας Οικονομικής Επιτροπής της Περιφέρειας.

Αγορανομικά Θέματα

Στις αρμοδιότητες της Περιφέρειας περνούν:

• Η έρευνα και ο προσδιορισμός του κόστους παραγωγής, εισαγωγής και διακίνησης αγαθών.
• Ο έλεγχος τιμών, η επάρκεια και ομαλή λειτουργία της αγοράς, καθώς και ο έλεγχος της κανονικότητας των τιμών παρεχόμενων υπηρεσιών.