Κέντρο Προστασίας Καταναλωτών ΚΕ.Π.ΚΑ.
Το Άρθρο 33 του Κανονισμού REACH διασφαλίζει το δικαίωμά μας να γνωρίζουμε. Μας δίνει το δικαίωμα να ζητούμε, από οποιονδήποτε μέρος της αλυσίδας «παραγωγή – προμήθεια αγαθών» (κατασκευαστή, έμπορο, λιανοπωλητή κ.λπ.), εάν κάποιο από τα προϊόντα τους ή η συσκευασία του περιέχει «Ουσίες που προκαλούν υψηλές ανησυχίες», σε περιεκτικότητα πάνω από 0,1%, ανά βάρος. Αυτή η πληροφόρηση πρέπει να δίνεται, χωρίς καμία επιβάρυνση, για τον καταναλωτή, μέσα σε 45 μέρες.
Το ΚΕ.Π.ΚΑ. – Κέντρο Προστασίας Καταναλωτών ανέλαβε την έρευνα αυτή, στην Ελλάδα. Δημιουργήσαμε «φανταστικούς» καταναλωτές, για τους οποίους δημιουργήσαμε λογαριασμούς ηλεκτρονικών ταχυδρομείων. Από τους λογαριασμούς αυτούς, αποστείλαμε επιστολές, σε 34 επιχειρήσεις, που διαθέτουν ηλεκτρονικά καταστήματα και από τις οποίες «φανταστικοί» καταναλωτές ζητούσαν να μάθουν, αν στα συγκεκριμένα προϊόντα, που επρόκειτο να αγοράσουν ή στις συσκευασίες τους, υπήρχαν χημικές ουσίες υψηλής ανησυχίας, από αυτές που περιλαμβάνονται, στον αντίστοιχο κατάλογο του Κανονισμού REACH, εάν οι επιχειρήσεις γνώριζαν τον κατάλογο SIN και αν ακολουθούσαν κάποια ενδοεπιχειρησιακή πολιτική, για τα χημικά. Το ΚΕ.Π.ΚΑ. δεν απέστειλε επιστολές, με το όνομά του, αλλά «κρύφτηκε», πίσω από τους «φανταστικούς» καταναλωτές, γιατί ήθελε να διαπιστώσει αν και πως οι επιχειρήσεις ανταποκρίνονται, σε αιτήματα απλών καταναλωτών, αν, δηλαδή, εφαρμόζουν τη νομοθεσία. Επισκεφτήκαμε τις ιστοσελίδες των επιχειρήσεων, που πωλούν τα προϊόντα, που μας ενδιέφεραν, για να βρούμε πως θα επικοινωνούσαμε, με τις επιχειρήσεις.
Εστιάσαμε, στις παρακάτω κατηγορίες προϊόντων καθημερινής χρήσης, οι οποίες ήταν πιθανό να περιέχουν χημικές ουσίες, που προκαλούν ανησυχίες, για τις επιπτώσεις τους και για τις οποίες ο Κανονισμός REACH ζητά, από τις επιχειρήσεις, αντικατάστασή τους, με ασφαλέστερες. Επίσης, προϊόντα, από τις κατηγορίες αυτές, είχαν ελέγξει συνάδερφοί μας, σε Ενώσεις Καταναλωτών, σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες και είχαν εντοπίσει χημικές ουσίες, που επιτρέπονται, προς το παρόν, αλλά πρέπει να αντικατασταθούν, το συντομότερο δυνατό. Οι κατηγορίες, στις οποίες εστιάσαμε ήταν σκεύη ταϊσματος βρεφών, είδη μεταφοράς βρεφών και παιδιών, παιδικά ρούχα, παιχνίδια, έπιπλα και είδη προίκας σπιτιών, αξεσουάρ, εργαλεία, προϊόντα κατασκευών, προϊόντα προσωπικής ασφάλειας κ.λπ.
Τα αποτελέσματα της έρευνας, που περιορίστηκε, στη διερεύνηση του τυπικού τμήματος του Κανονισμού REACH, δηλαδή της σωστής ενημέρωσης του καταναλωτή και όχι στην επαλήθευση των απαντήσεων, για τη χώρα μας, ήταν τραγικά:
- Στείλαμε 34 επιστολές και λάβαμε μόνο 13 απαντήσεις.
- Σε 8 επιχειρήσεις, συναντήσαμε δυσκολίες, για να στείλουμε, το αίτημά μας. Δηλαδή, αναγκαστήκαμε να επικοινωνήσουμε, τηλεφωνικά, για να μας δώσουν, την ηλεκτρονική τους διεύθυνση, ή ο μοναδικός τρόπος επικοινωνίας ήταν μια φόρμα, που έπρεπε να συμπληρωθεί ή δεν υπήρχε δυνατότητα να στείλουμε κανονική επιστολή.
- Από τις 13 απαντήσεις, οι 12 ήρθαν, μέσα σε 45 μέρες.
- 12 απαντήσεις ήταν, στα Ελληνικά. Όμως, σε 4 απαντήσεις, επισυνάπτονταν αναφορές ή πιστοποιητικά, σε γλώσσες, από αγγλικά, μέχρι κινέζικα.
- Μόνο 1 επιχείρηση αναφέρθηκε, στον κατάλογο του Κανονισμού REACH, με τις χημικές ουσίες, που προκαλούν σοβαρές ανησυχίες και δήλωσε ότι τα προϊόντα της δεν περιέχουν τέτοιες ουσίες. Οι υπόλοιπες δώδεκα, ούτε αναφέρθηκαν, στον κατάλογο αυτό, ούτε διευκρίνισαν αν τα προϊόντα τους περιέχουν αυτές τις ουσίες.
- Μόνο 1 επιχείρηση κατονόμασε συγκεκριμένη χημική ουσία, που, όμως, δεν περιλαμβάνεται, σε αυτόν τον κατάλογο.
- Μόνο 2 επιχειρήσεις αναφέρθηκαν, στον Κανονισμό REACH και άλλες 6 αναφέρθηκαν, γενικά, σε υποχρεώσεις, που πηγάζουν, από τη νομοθεσία.
- Μόνο 3 απαντήσεις ήταν κατανοητές, από το μέσο καταναλωτή.
- Μόνον 3 επιχειρήσεις αναφέρθηκαν, στα συγκεκριμένα προϊόντα, που ενδιέφεραν τους καταναλωτές.
- Μόνον 2 επιχειρήσεις απάντησαν, αν στις συσκευασίες των προϊόντων τους, υπήρχαν χημικές ουσίες υψηλής ανησυχίας.
- 2 πωλητές μας παρέπεμψαν, στους προμηθευτές τους, για να ζητήσουμε εμείς, απευθείας, τις πληροφορίες, που θέλουμε.
- Μόνο 1 επιχείρηση απάντησε, σε όλα τα ερωτήματα και με τρόπο κατανοητό, για τους καταναλωτές. Όμως, η απάντηση ήρθε, από τον άγγλο προμηθευτή της και ήταν, στα αγγλικά.
- 2 επιχειρήσεις ζήτησαν να μάθουν τα πλήρη στοιχεία των καταναλωτών και τους λόγους, που έκαναν τα συγκεκριμένα ερωτήματα.
- 7 επιχειρήσεις ανέφεραν τον κατάλογο SIN. Μάλιστα, κάποιες επιχειρήσεις μας επέπληξαν, γιατί αναφερόμαστε, σε αυτόν τον κατάλογο.
- 8 επιχειρήσεις δήλωσαν ότι έχουν συγκεκριμένη πολιτική, για τις χημικές ουσίες.
Παρακάτω παραθέτουμε κάποια χαρακτηριστικά κομμάτια των απαντήσεων, όπως ακριβώς τα λάβαμε και τα οποία δείχνουν την άγνοια της νομοθεσίας, για τις χημικές ουσίες, αλλά και την απροθυμία ακόμα και επιθετικότητα των επιχειρήσεων να συμμορφωθούν, με τη νομοθεσία.
1. «Θα μπορούσα να έχω ένα τηλέφωνο επικοινωνίας ώστε να σας καλέσουμε?»
2. «Παρόλα αυτά αν βρείτε κάποια ουσία στα προϊόντα που δεν ειναι ασφαλή παρακαλούμε να μας το αναφέρετε ώστε να προχωρήσουμε σε ανάλογες ενέργειες.
Επίσης θα θέλαμε να σας ενημερώσουμε πως στο διαδίκτυο υπάρχουνε χιλιάδες ανεπίσημες λίστες με επιβλαβή στοιχεία μιας και στο εμαιλ σας αναφερετε : “…για την ύπαρξη μιας ανεπίσημης λίστας …"
Θα σας προτείναμε να είστε ενήμεροι μόνο απο επίσημες λίστες και απο έγγυρους οργανισμούς και όχι απο τους χιλιάδες οργανισμούς που αδράζοντας την ανησυχιά των ανθρώπων για ασφάλεια θέλουνε να κερδίσουνε μια κάποια δημοσιότητα.
Θα ήθελα τέλος να με πληροφορήσετε για την ιδιότητα σας μιας και απο οτι έχω ενημερωθεί τα εμαιλς αυτά έχουνε πάει σε πολλά άλλα eshops , και ποιος ο σκοπός των email αυτών μιας και βασίζετε σε ερώτηση πάνω σε ανεπίσημα όπως ομολογείτε και εσείς δεδομένα».
3. «Σε απάντηση του ερωτήματός σας, σας ενημερώνουμε ότι τα προϊόντα του ενδιαφέροντός σας όπως και όλα τα προϊόντα που διατίθενται στο κατάστημά μας φέρουν στη συσκευασία τους τη σήμανση CE όπως αυτό ορίζεται από τις κοινοτικές διατάξεις».
4. «Το αντικείμενο της εταιρείας είναι εισαγωγή και εμπορία στα είδη που αναφέρεστε και όχι παραγωγή .
Επομένως την πιστοποιήση τους έχουν αναλάβει οι εταιρείες παραγωγής και η αδειοδτησή τους γίνεται απο το Ελληνικό κράτος μέσω των ελληνικών τελωνείων και του Γενικού Χηείου του Κράτους».
5. «όλα τα προϊόντα μας έχουν τα απαραίτητα test report και είναι όλα NP free (χωρίς φθαλικές ενώσεις)
οι ίδιες οι προμηθεύτριες εταιρίες σε περίπτωση της παραμικρής υπόνοιας επικινδυνότητας κάνουν μαζικές ανακλήσεις από την αγορά».
6. «Σας επισυνάπτουμε τα πιστοποιητικά ποιότητας – τεχνικές προδιαγραφές για τα τρία προϊόντα που αναφέρετε».
7. «Θέλουμε να σας ενημερώσουμε ότι δεν είμαστε ενήμεροι για την συγκεκριμένη λίστα και δεν γνωρίζουμε αν και τι περιέχουν.
Όσο για τα προιόντα που αναφέρατε θα σας πρότεινα να απευθυνθείτε στους επίσημους αντιπροσώπους τους στα παρακάτω link».
8. Δεν γνωρίζουμε αν στις στα προϊόντα που σας ενδιαφέρουν ή στις συσκευασίες τους υπάρχουν κάποιες χημικές ουσίες, από αυτές, που προκαλούν σοβαρές ανησυχίες, σύμφωνα με τη νομοθεσία REACH και δεν είμαστε ενημερωμένοι, για τη λίστα SIN της ChemSec.
9. «Καλημέρα σας!! Δυστυχώς δεν γνωρίζουμε κάτι σχετικά με αυτά που μας ρωτάτε .........»
Ένα καλύτερο και ασφαλέστερο μέλλον μπορεί να γίνει πραγματικότητα, μόνον όταν τα προϊόντα, που χρησιμοποιούμε οι καταναλωτές, είναι ασφαλή, για την υγεία μας και το περιβάλλον. Η βιομηχανία πρέπει να πιεστεί, από εμάς τους καταναλωτές, για να αντικαταστήσει, γρήγορα, τις χημικές ουσίες, που προκαλούν σοβαρές ανησυχίες. Για το λόγο αυτό, το ΚΕ.Π.ΚΑ. δημοσιεύει, στην ιστοσελίδα του, ένα υπόδειγμα επιστολής, προς τις επιχειρήσεις και προτρέπει τους καταναλωτές να το χρησιμοποιούν, όσο πιο συχνά μπορούν, πριν αγοράσουν προϊόντα, που τους ενδιαφέρουν.
Οι καταναλωτές πρέπει να αντιδράσουμε. Πρέπει να κατακλείσουμε τις επιχειρήσεις, με επιστολές και να τις αναγκάσουμε να μάθουν τις υποχρεώσεις τους.
Αναλυτικότερες πληροφορίες, για αυτήν την έρευνα, που αποτελεί την πρώτη προσπάθεια “mysteryshopping”, στη χώρα μας μπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα του ΚΕ.Π.ΚΑ.: (http://kepka.org/index.php?option=com_content&task=view&id=1723&Itemid=194)